เหตุแห่งการสร้าง พระขุนแผนเคลือบ
พระเครื่องที่สมเด็จพระนเรศวร มหาราช ทรงสร้างเมื่อคราวชนะศึกยุทธหัตถี ซึ่งเป็นการชนช้างกันระหว่าง สมเด็จพระนเรศวร กับ พระมหาอุปราชา มังสามเกียด และ สมเด็จพระเอกาทศรถ กับ มังจาปะโร เจ้าเมืองจาปะโร ในปี พ.ศ. 2135 ณ ต.หนองสาหร่าย อ.ดอนเจดีย์ สุพรรณบุรี โดยสมเด็จพระนเรศวร ได้ชัยชนะ พระมหาอุปราชา ถูกฟันพระอังสะขวา ขาดใจบนคอช้าง ด้วยพระแสงของ้าวแสนพลพ่าย
.
.
ครั้งเสด็จกลับมายังพระนคร พระองค์ทรงโปรดฯ ให้เฉลิมฉลองชัยชนะ เป็นการประกาศเกียรติ และ บารมี ความเก่งกาจ กล้าหาญ ของพระองค์ให้ขจรกระจายไปทั่วแคว้น ทั่วแผ่นดิน ด้วยการสร้างพระมหาเจดีย์ใหญ่ (เจดีย์ชัยมงคล) ขึ้นเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะในครั้งนี้ ณ วัดป่าแก้ว โดยมี สมเด็จพระพนรัตน์ ผู้เป็นพระอาจารย์ของสมเด็จพระนเรศวร ได้จัดสร้างและปลุกเสกพระพิมพ์ปางมารวิชัย เพื่อบรรจุไว้ในพระมหาเจดีย์ด้วย ซึ่งต่อมานิยมเรียก พระเนื้อดินเผาเคลือบสี กรุวัดป่าแก้ว นี้ว่า “พระขุนแผนเคลือบ”
.
.
*วัดป่าแก้ว หรือ วัดใหญ่ชัยมงคล ตั้งอยู่ที่ ต.คลองสวนพลู อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา
.
บูรณะเจดีย์ใหญ่
.
สันนิษฐานว่า เจดีย์วัดใหญ่ฯ นี้ โดยมีผู้ลักลอบขุดกรุหาสมบัติหลายครั้งหลายหนมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา ในปี พ.ศ.2478 กรมศิลปากร ได้ประกาศขึ้นทะเบียน วัดใหญ่ชัยมงคล ให้เป็นโบราณสถานแห่งชาติ และเมื่อปี พ.ศ.2499 พระครูภาวนารังสี (เปลื้อง เริงเชียร) เป็นผู้บูรณปฏิสังขรณ์กุฏิ ศาลา รวมทั้งสร้างกุฏิเพิ่มเติมในบริเวณอุโบสถและวิหาร โดยทางกรมศิลปากรได้เข้ามาบูรณะพระมหาเจดีย์ จึงได้มีการขุดเจาะ เพื่อสำรวจโครงสร้างและความแข็งแรงของรากฐานเจดีย์ ในปี พ.ศ.2500
ซึ่งการบูรณะเจดีย์วัดใหญ่ในครั้งนั้น ทำให้ได้พบ พระขุนแผนเคลือบ พระกรุในตำนานที่จัดสร้างโดยพระมหากษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ อันมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ชาติไทย และเป็นโบราณวัตถุอายุเกินกว่า 400 ปี ที่จัดสร้างด้วยวิทยาการชั้นสูง และยังเป็นพระเครื่องที่นักสะสมพระต่างสนใจหามาไว้ในครอบครอง
*นักวิชาการและนักโบราณคดี ให้ความเห็นว่า พระขุนแผนเคลือบ วัดใหญ่ชัยมงคล มีการเคลือบด้วยน้ำยาเคลือบสีเหลืองออกน้ำตาล จึงสันนิษฐานว่า การจัดสร้างในสมัยนั้นมีพัฒนาการมาจากการทำเครื่องปั้นดินเผาของจีนมาอนุรักษ์เนื้อพระเครื่อง และพุทธลักษณะที่เป็นพระประธานประทับกลางเป็นปางมารวิชัย มีซุ้มเรือนแก้ว น่าจะได้ต้นแบบมาจากพระพุทธชินราช แห่งเมืองพิษณุโลกนั่นเอง
**นอกจากนี้ ในกรุวัดใหญ่ชัยมงคล ยังค้นพบพระเครื่องพิมพ์อื่น เช่น พระขุนแผนเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง พระขุนแผนใบพุทราเนื้อดิน พระขุนแผนในพุทราเนื้อชินเงิน อีกด้วย
.
.
.
พุทธลักษณ์
.
พระขุนแผนเคลือบ กำเนิดแห่งแรกที่กรุวัดใหญ่ชัยมงคลชัยมงคล เป็นพระปางมารวิชัย ประทับอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว เนื้อดินขาวผสมผง รูปทรงห้าเหลี่ยม เคลือบด้านหน้าด้วยนำยาเคลือบอย่างเครื่องเคลือบกระเบื้องจีน ส่วนด้านหลังไม่เคลือบเปิดให้เห็นเนื้อดินขาวละเอียด มีลายมือปรากฏแทบทุกองค์ น้ำยาที่เคลือบจะมีสีเหลืองเข้ม บางองค์น้ำยาเคลือบกะเทาะออกเพราะความเก่า ตามซอกขององค์พระจะมีสีน้ำตาลเข้มถึงดำ เพราะน้ำยาเกาะหนามากกว่าส่วนอื่น เลยทำให้สีเข้มมากกว่าส่วนอื่น มีด้วยกัน 3 พิมพ์
1.พิมพ์อกใหญ่ ฐานสูง / 2.พิมพ์อกใหญ่ ฐานเตี้ย / 3.พิมพ์แขนอ่อน หรือพิมพ์เล็ก
พระขุนแผนเคลือบ ด้วยเหตุแห่งการจัดสร้างเพื่อฉลองชัยชนะอันยิ่งใหญ่ โดยพระราชาผู้เกรียงไกร และจัดสร้างโดยพระสังฆราชวัดป่าแก้ว สมณศักดิ์ว่า สมเด็จพระพนรัตน์ ซึ่งทั้งเป็นเหตุการณ์ครั้งประวัติศาสตร์ นับว่าเป็นการรวมความเป็นสถาบันหลักเอาไว้นั่น คือ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ จึงเกิดเป็นพระกรุที่เป็นนัยยะสำคัญ ทั้งยังมีความเชื่อกันว่า มีพุทธคุณสูง มีอานุภาพศักดิ์สิทธิ์ครอบจักรวาล ทั้งยังยอดเยี่ยมในทาง เมตตา มหานิยม แคล้วคลาด คงกระพัน ชาตรี และมากประสบการณ์ พระขุนแผนเคลือบนี้จึงถูกจัดให้เป็นพระเครื่องอันดับ 1 ของเมืองกรุงเก่า ที่ใคร ๆ ต่างก็ปรารถนาได้มาครอบครอง
.
*นอกจากนี้ ยังมีพบ พระขุนแผนเคลือบ ในกรุอื่นๆ อีก เช่น กรุโรงเหล้า – พระที่พบส่วนใหญ่จะไม่ได้เคลือบน้ำยา / กรุวัดเชิงท่า – พบที่ วัดเชิงท่า อ.ปากเก็ด นนทบุรีประมาณ ปี 2506 / กรุบางใหญ่ – พบที่ ต.บางใหญ่ นนทบุรี พ.ศ. 2528 และ กรุวัดบ้านกร่าง – พบที่วัดบ้านกร่าง สุพรรณบุรี เชื่อกันว่าเป็นพระกรุที่สร้างโดย สมเด็จพระนเรศวร ทรงสร้างเมื่อครั้งก่อนเดินทัพไปกระทำยุทธหัตถี
พระขุนแผนเคลือบ ที่พบจะเป็นพิมพ์เดียวกันกับ วัดใหญ่ฯ ทุกประการ ผิดกันที่สีของน้ำยาเคลือบ หรือบางองค์ไม่มีการเคลือบก็มี
.
.
.
ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก…
.
Th.wikipedia.org
Pinterest.com
thairath.co.th
posttoday.com/
thairath.co.th/ ไทยรัฐ
siamrath.co.th/สยามรัฐ
komchadluek.net/ คมชัดลึก
FB ตำนานพระขุนแผนเคลือบวัดใหญ่ชัยมงคล
